به گزارش خوانش فردا،”روز ملی زایندهرود” مصادف با ۱۸ مهرماه بهعنوان نمادی از اهمیت یکی از مهمترین رودهای مرکزی ایران، هرساله گرامی داشته میشود. این رودخانه بهطول ۴۰۰ کیلومتر، از زاگرس مرکزی سرچشمه میگیرد و پس از عبور از استانهای چهارمحال و بختیاری و اصفهان، به تالاب گاوخونی میریزد.
زایندهرود نهتنها بهعنوان منبع اصلی آب شرب و کشاورزی در استان اصفهان اهمیت دارد، بلکه نقش حیاتی در حفظ زیستبوم منطقه و تنظیم وضعیت محیطی ایفا میکند اما در سالهای اخیر بهدلیل مدیریت نادرست منابع آب، برداشت بیرویه از سفرههای آب زیرزمینی و تغییرات اقلیمی، جریان این رودخانه بهطور چشمگیری کاهش یافته و در بسیاری از مواقع بهکلی خشک شده است.
خشکی زایندهرود به یکی از مهمترین بحرانهای زیستمحیطی و اجتماعی استان اصفهان تبدیل شده است. این بحران نهتنها موجب کاهش کیفیت زندگی کشاورزان و شهروندان این استان شده، بلکه مشکلات بزرگتری مانند افزایش پدیده فرونشست زمین را نیز بهدنبال داشته است. در روز ملی زایندهرود، علاوه بر تأکید بر اهمیت احیای این رودخانه و جلوگیری از هدررفت منابع آب، توجه به مسائل ناشی از خشکی رود مانند فرونشست زمین نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.
خشکی زایندهرود اثرات زیستمحیطی و اقتصادی متعددی بههمراه داشته، اما یکی از بحرانیترین تبعات آن افزایش نرخ فرونشست زمین در اصفهان است. فرونشست زمین که بهدلیل برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی رخ میدهد، بهمعنی فروکش کردن سطح زمین است و در شهرهایی همچون اصفهان که از منابع آب زیرزمینی بهشدت استفاده میشود، این پدیده به یکی از بزرگترین چالشها تبدیل شده است. کارشناسان هشدار دادهاند که اصفهان در حال تبدیل شدن به یکی از آسیبپذیرترین مناطق جهان از نظر فرونشست است و این وضعیت میتواند اثرات ویرانگری برای زیرساختهای شهری، بناهای تاریخی و حتی امنیت انسانی در پی داشته باشد.
خشکی زایندهرود باعث کاهش چشمگیر حجم آب موجود در سفرههای آب زیرزمینی اطراف شده است. در گذشته، جریان زایندهرود به تغذیه طبیعی این سفرهها کمک میکرد، اما با خشکی رود، این منابع بهتدریج تحلیل رفتهاند. کشاورزان و صنعتگران که به منابع آب زیرزمینی وابستهاند، به برداشت بیشتر از این منابع روی آوردهاند و این امر پدیده فرونشست زمین را تشدید کرده است. فرونشست زمین بهخصوص در نواحی شهری اصفهان به مشکلات فراوانی از جمله شکافها و ترکهای ایجادشده در معابر، پلها و ساختمانها منجر شده و حتی آثار تاریخی مهمی چون میدان نقشجهان را نیز تهدید کرده است.